iti
6 April 2025
ITI "फिटर" को पाठ्यक्रम (अंग्रेजीमा अनुवादित)
यो दुई वर्षे कोर्स हो, जुन राष्ट्रिय व्यावसायिक तालिम परिषद् (NCVT) द्वारा क्राफ्ट्सम्यान तालिम योजना (CTS) अन्तर्गत प्रस्ताव गरिएको छ। यो विद्यार्थीहरूलाई मेकानिकल कम्पोनेन्ट र मेसिनरी जोड्ने, फिट गर्ने र मर्मत गर्ने तालिम दिन्छ, जसले उनीहरूलाई फिटर, मेसिन एसेम्बलर वा मर्मत प्राविधिक जस्ता भूमिकाहरूका लागि तयार गर्छ। पाठ्यक्रममा निम्नलिखित समावेश छन्:
- सिद्धान्त (Trade Theory)
- व्यवहारिक (Trade Practical)
- कार्यशाला गणना र विज्ञान (Workshop Calculation and Science)
- इन्जिनियरिङ रेखाचित्र (Engineering Drawing)
- रोजगार कौशल (Employability Skills)
पाठ्यक्रमको विस्तृत विवरण:
1. सिद्धान्त (Trade Theory)
यो खण्डले फिटिङ, औजारहरू र मेकानिकल प्रणालीहरूबारे सैद्धान्तिक ज्ञान प्रदान गर्छ।
पहिलो वर्ष
- फिटर ट्रेडको परिचय
- उद्योगहरूमा फिटर ट्रेडको महत्त्व र क्षेत्र।
- एसेम्बली, मर्मत र संरक्षणमा फिटरको भूमिका।
- आधारभूत कार्यशाला अभ्यास
- हातका औजारहरू: हथौडा, छिनी, फाइल, ह्याकस—प्रयोग र हेरचाह।
- नाप्ने औजारहरू: भर्नियर क्यालिपर, माइक्रोमिटर, गेज—शुद्धता र प्रयोग।
- चिन्ह लगाउने औजारहरू: पञ्च, स्क्राइबर, डिभाइडर।
- सामग्री र गुण
- फलामे धातुहरू: फलाम, स्टिल—गुण र प्रयोग।
- गैर-फलामे धातुहरू: तामा, एलुमिनियम, पित्तल—प्रयोग।
- ताप उपचार: एनिलिङ, कडा बनाउने, टेम्परिङ।
- फिटिङ प्रविधि
- फाइलिङ, काट्ने, ड्रिलिङ, ट्यापिङ र रिमिङ प्रक्रियाहरू।
- फिटका प्रकारहरू: क्लियरेन्स, इन्टरफेरेन्स, ट्रान्जिसन।
- फास्टनरहरू: बोल्ट, नट, स्क्रू, रिवेट—छनोट र प्रयोग।
- सुरक्षा अभ्यास
- कार्यशाला सुरक्षा: चश्मा, पञ्जा जस्ता व्यक्तिगत सुरक्षात्मक उपकरण (PPE) को प्रयोग।
- आगो सुरक्षा र प्राथमिक उपचार प्रक्रियाहरू।
- औजार र मेसिनहरूको सुरक्षित ह्यान्डलिङ।
- आधारभूत मेसिनहरू
- लेथ, ड्रिलिङ र ग्राइन्डिङ मेसिनहरू: भाग र कार्य।
- शक्ति प्रसारणको परिचय: बेल्ट, गियर, चेन।
दोस्रो वर्ष
- उन्नत फिटिङ
- शुद्ध फिटिङ: स्क्र्यापिङ, ल्यापिङ र सतह समापन।
- मेकानिकल कम्पोनेन्टको एसेम्बली: बेयरिङ, साफ्ट, कप्लिङ।
- मेसिन मर्मत
- मेसिनरीको रोकथाम र बिग्रिएको मर्मत।
- स्नेहन प्रणाली: प्रकार र महत्त्व।
- खराबी निदान र मर्मत प्रविधिहरू।
- न्यूम्याटिक र हाइड्रोलिक प्रणाली
- न्यूम्याटिक्सका आधारभूत सिद्धान्त: हावा कम्प्रेसर, भल्भ, सिलिन्डर।
- हाइड्रोलिक्स: पम्प, एक्ट्युएटर, तरल पदार्थका गुण।
- वेल्डिङ र जोड्ने
- आर्क वेल्डिङ र ग्यास वेल्डिङको परिचय।
- सोल्डरिङ र ब्रेजिङ प्रविधिहरू।
- गुणस्तर नियन्त्रण
- निरीक्षण विधिहरू: दृश्य, आयामिक र कार्यात्मक जाँच।
- गुणस्तर सुनिश्चितताका लागि गेज र तुलनाकर्ताको प्रयोग।
- औद्योगिक प्रयोग
- उत्पादन, अटोमोटिभ र निर्माण उद्योगहरूमा फिटरको भूमिका।
- एसेम्बली रेखाचित्र पढ्ने र बुझ्ने।
2. व्यवहारिक (Trade Practical)
यो व्यवहारिक खण्डले फिटिङ र मर्मतमा हातले गर्ने कौशल विकास गर्छ।
पहिलो वर्ष
- आधारभूत फिटिङ कौशल
- समतल सतह फाइल गर्नुहोस् र ट्राई स्क्वायरले समतलता जाँच गर्नुहोस्।
- ह्याकस र छिनीले धातुलाई निर्दिष्ट आयाममा काट्नुहोस्।
- प्वाल ड्रिल गर्नुहोस्, थ्रेड बनाउनुहोस् र स्मूथ फिनिसका लागि रिम गर्नुहोस्।
- नाप्ने र चिन्ह लगाउने
- भर्नियर क्यालिपर, माइक्रोमिटर र उचाइ गेजले शुद्ध नाप।
- स्क्राइबर र डिभाइडरले रेखा, कोण र वक्र चिन्ह लगाउनुहोस्।
- एसेम्बली अभ्यास
- बोल्ट, नट र कुञ्जी प्रयोग गरेर साधारण कम्पोनेन्ट जोड्नुहोस्।
- हाउसिङमा बेयरिङ र बुस फिट गर्नुहोस्।
- सुरक्षा अभ्यास
- सबै व्यवहारिक कार्यमा PPE प्रयोग गर्नुहोस्।
- साना चोट र जलनका लागि प्राथमिक उपचार अभ्यास गर्नुहोस्।
दोस्रो वर्ष
- उन्नत फिटिङ
- शुद्ध फिटका लागि स्क्र्यापिङ र ल्यापिङ गर्नुहोस्।
- जटिल एसेम्बलीहरू (जस्तै गियरबक्स, पम्प) जोड्नुहोस् र खोल्नुहोस्।
- मेसिन सञ्चालन
- फेसिङ, टर्निङ र थ्रेडिङका लागि लेथ सञ्चालन गर्नुहोस्।
- औजार तिखार्न र सतह समापनका लागि ग्राइन्डिङ मेसिन प्रयोग गर्नुहोस्।
- मर्मत कार्य
- मेसिनका भागमा स्नेहन गर्नुहोस् र खराब भाग बदल्नुहोस्।
- मेसिनरीमा साधारण मेकानिकल खराबी मर्मत गर्नुहोस्।
- वेल्डिङ अभ्यास
- आधारभूत आर्क र ग्यास वेल्डिङ जोड गर्नुहोस्।
- साना कम्पोनेन्टमा सोल्डरिङ र ब्रेजिङ गर्नुहोस्।
- परियोजना कार्य
- एउटा कार्यात्मक मेकानिकल वस्तु (जस्तै भाइस, टूल बक्स) बनाउनुहोस् र जोड्नुहोस्।
- पर्यवेक्षणमा एउटा सानो मेसिन वा इन्जिन ओभरहाल गर्नुहोस्।
3. कार्यशाला गणना र विज्ञान (Workshop Calculation and Science)
यसले फिटिङसँग सम्बन्धित गणितीय र वैज्ञानिक सिद्धान्तहरू समावेश गर्छ।
- गणना
- सामग्रीका लागि क्षेत्रफल, आयतन र तौल गणना।
- फिटका लागि सहनशीलता र क्लियरेन्स गणना।
- विज्ञान
- धातुका गुण: कठोरता, लचकता, लोच।
- मेकानिकल प्रणालीमा घर्षण, बल र दबाब।
4. इन्जिनियरिङ रेखाचित्र (Engineering Drawing)
यो फिटिङ कार्यका लागि प्राविधिक रेखाचित्र कौशलमा केन्द्रित छ।
- रेखाचित्रका आधारभूत सिद्धान्त
- कम्पोनेन्टका अर्थोग्राफिक र आइसोमेट्रिक दृश्यहरू स्केच गर्नुहोस्।
- थ्रेड, वेल्ड र सहनशीलताका लागि चिन्हहरू प्रयोग गर्नुहोस्।
- एसेम्बली रेखाचित्र
- मेकानिकल एसेम्बलीका विस्तृत चित्र बनाउनुहोस् (जस्तै पम्प, भाइस)।
- फिटिङ कार्यका लागि ब्लूप्रिन्ट व्याख्या गर्नुहोस्।
5. रोजगार कौशल (Employability Skills)
यसले रोजगारीका लागि व्यावसायिक कौशल बढाउँछ।
- सञ्चार
- पर्यवेक्षक र टिम सदस्यहरूसँग प्रभावकारी सञ्चार गर्नुहोस्।
- कार्यस्थल कौशल
- समय व्यवस्थापन, टिम कार्य र समस्या समाधान।
पाठ्यक्रम संक्षेप
- अवधि: २ वर्ष (प्रत्येक ६ महिनाको ४ सेमेस्टर)
- योग्यता: १० कक्षा उत्तीर्ण (१०+२ प्रणालीमा विज्ञान र गणितसहित) वा समकक्ष।
- उद्देश्य: व्यक्तिहरूलाई मेकानिकल प्रणालीको फिटिङ, एसेम्बली र मर्मतमा तालिम दिने, उत्पादन, अटोमोटिभ, निर्माण वा मर्मत क्षेत्रमा क्यारियरका लागि तयार गर्ने।
यो पाठ्यक्रम NCVT को "फिटर" ट्रेडको फ्रेमवर्कसँग मेल खान्छ र राज्य वा ITI अनुसार थोरै फरक हुन सक्छ। नवीनतम आधिकारिक संस्करणका लागि, डाइरेक्टोरेट जनरल अफ ट्रेनिङ (DGT) को वेबसाइट वा स्थानीय ITI स्रोतहरू हेर्नुहोस्।
Trade Type
- 43 views